Marco den Engelsman

VKGO leden zijn overlevers

Medeoprichter Gerrit Riezebos, kijkt terug en blikt vooruit

Man van de eerste VKGO-uren is Gerrit Riezebos. Hij maakte mee dat kleine grafische ondernemers in 1991 een eigen koers gingen varen. Riezebos zat vijfentwintig jaar geleden in de contactgroep kleine ondernemingen vanuit het district Den Haag van het KVGO. “Op enig moment bleek dat bij de CAO-onderhandelingen de zaken niet lekker liepen. De vakbonden dreigden met stakingen als ze er in de onderhandelingen niet uitkwamen, en dan gooiden ze de boel plat bij de grote bedrijven en nooit bij de kleintjes. Bij de groten was de actiebereidheid en het effect het grootst. Een dag een krantenpers stil is natuurlijk veel ingrijpender dan als de pers van Riezebos niet draait. Dus aan die kant gaf men sneller toe dan de kleintjes eigenlijk wilden.”

CAO stem

De kleinere bedrijven gingen bij elkaar zitten en richten een vereniging van bedrijven op met minder dan 25 man personeel en besloten zelf de CAO-onderhandelingen in te gaan. Riezebos: “Op een zondagochtend kwamen een aantal ondernemers bij elkaar in Vught, waar de basis werd gelegd voor het VKGO. Daar werd besloten, dat bedrijven alleen lid van het VKGO konden zijn als ze al lid waren van het KVGO. Voor ons was alleen de CAO van belang en de rest van de belangenbehartiging vonden we prima bij het KVGO ondergebracht. Tenminste, zoals de wereld toen in elkaar zat. Het was de gedachte van groot en klein metaal, maar dan grafisch. Dat sloeg wel aan, want we hadden snel 1.700 bedrijven die lid wilden worden. Zoveel grafische bedrijven zijn er nu niet eens meer. Het KVGO had 3.500 leden en er werkten meer dan 50.000 mensen in de industrie. Al snel kreeg deze vereniging een stem in de algemeen verbindend verklaring van de CAO. De grote bedrijven waren er wel gelukkig mee, want die waren het gehijg in de nek van de kleine bedrijven kwijt.”

Eigen belangenbehartiging

“Inmiddels is de wereld totaal veranderd,” zegt Gerrit. “Het is heel lang op dezelfde manier blijven bestaan, totdat de grafische industrie in elkaar begon te zakken. De instorting kwam na 2000 als een tsunami. Bij de onderhandelingen in de CAO speelde VKGO geen rol meer. En het KVGO ging taken afstoten. Als kleinere bedrijven hadden we toch wel behoefte aan een eigen dienstverlening. Dat heeft tot gevolg gehad dat VKGO helemaal loskwam.”

Riezebos werd bestuurslid van VKGO, direct na de verzelfstandiging van 2003, en bleef dat tot 2011. Er werden onderzoeken gedaan naar contracten met printerleveranciers. Riezebos: “Er waren leden met contracten die, als het een beetje minder gaat, je volledig de kop kunnen kosten. Wij gingen elkaar helpen door de ervaringen te delen.”

Bijeenkomsten maken je slimmer

“Als je dingen met elkaar doet krijg je wel wat voor elkaar,” zegt Gerrit Riezebos, “dat is de kracht van het VKGO. Je moet jezelf af en toe de tijd gunnen om naar een bijeenkomst van VKGO, KVGO of een lokale ondernemersclub te gaan. Als je dat niet doet, verlies je. Al die keren dat ik gegaan ben kwam ik slimmer terug, nooit stommer. Opvallend is dat de ondernemers, die je bij die bijeenkomsten ziet, redelijk florerende bedrijven hebben. Richard Hoorn heeft een onderzoek gedaan naar de succesfactoren van een ondernemer. Het bleek dat het niets te maken heeft met opleiding, achtergrond of familie. De succesvolle ondernemers kijken voortdurend om zich heen en proberen overal van te leren.”

Automatisering

Vijfentwintig jaar geleden in 1991 werkte Gerrit Riezebos nog samen met zijn vader in het bedrijf. Het was ook het jaar dat het internet werd opengesteld voor iedereen. “Van internet hebben wij nog nooit last gehad,” zegt hij. “Bedrijven en particulieren die nu online bestellen waren vroeger ook al geen klant. Dat is allemaal heel kleinschalig.” Wat de grote verandering in de grafische industrie heeft teweeggebracht, is de automatisering en de toename van de computerkracht. Vijfentwintig jaar geleden stond dat nog in de kinderschoenen. Dan maakte je nog enveloppen, briefpapier, bonnenboekjes en formulieren. Dat is allemaal weggeautomatiseerd.

Het komt niet vanzelf goed

Riezebos: “150 jaar geleden had elke stad een zadelmakerij, waar zijn die nu allemaal? Dat komt doordat de auto kwam die goedkoper was dan een paard. De mensen gingen de paarden lozen en autorijden. Er waren drie soorten zadelmakerijen. Er is een groep bedrijven die erin geloofde, dat er altijd mensen zijn die paard blijven rijden. Dat zijn mensen met geld, dus die gaan dure luxe zadels kopen. Een deel zegt: “die auto’s stinken, dat wordt nooit wat, ze komen er wel op terug.” En er was een groep die zei: “met onze kennis kunnen we autobekleding gaan maken in plaats van zadels.” Die eerste groep en die laatste groep is er nog en de middelste groep is weg. Als er iets veranderd, moet je bij de eerste of de laatste groep zitten. Dat is precies wat er in de grafische industrie gebeurd. Al die bedrijven die zeggen: “het komt wel goed, want mensen blijven toch liever van papier lezen”, is de groep die verdwijnt.”

Gelijkgestemden

De invloed van internet zorgde ervoor dat mensen anders met media omgaan. De invloed op drukwerk is heel groot. Ook de mobiele telefoon werd vijfentwintig jaar geleden uitgevonden.

Riezebos: “kijk eens naar de ontwikkeling van printers, hoe snel dat is gegaan. Vijfentwintig jaar geleden was printen niet mogelijk. Daar zijn in de toekomst ook nog hele grote stappen in te maken. Nu kunnen we al producties maken met inkjet op een kwaliteit die in offset niet mogelijk is. Ik ben nu 57. Ik heb echt niet het gevoel dat ik het met deze machines wel red tot mijn 67ste. En dan heb ik al in een heel vroeg stadium offset de deur uitgedaan. Ook dat is de kracht van een club als VKGO. Je ontmoet gelijkgestemden die allemaal met dezelfde vragen zitten. Als je dat kunt delen, wordt je er allemaal beter van. Dan kan je wel op je eiland blijven zitten, maar dan red je het als ondernemer echt niet.”

Overlevers

“Het aantal leden van de vereniging is natuurlijk niet meer het aantal wat er in het begin was,” zegt Riezebos. “Het is wel mijn stelligste overtuiging dat de bedrijven die nu lid zijn, de bedrijven zijn die gewoon doorgaan. Het zijn de overlevers. Dat hoeft niet per se een drukkerij te zijn met persen en printers. Wel bedrijven met relevante grafische kennis die ze kunnen vermarkten. Je moet het helaas met minder bedrijven doen. Ik denk dat de bedrijven die hier niet aan meedoen echt zichzelf tekort doen. Ik denk dat we het nog heel lang met elkaar volhouden.

Meer weten over VKGO en het lidmaatschap kijk op: www.vkgo.nl

Een exemplaar van de jubileum editie van het gedrukte exemplaar “De Uitleg” ontvangen, dat kan ook; stuur uw gegevens naar: uitleg@vkgo.nl