Column: Papier in een duurzaam kantoor

Medio augustus publiceerde Wageningen UR (University & Research centre) een nieuw onderzoek. Strekking: het Europese bos gaat met pensioen. De bomen nemen door hun ouderdom steeds minder CO2 op. Conclusies werden door de media nauwelijks getrokken en de noodklok bleef onaangeraakt. Dat is opmerkelijk. De CO2-uitsoot neemt mede door digitalisering van informatie toe. Nieuw bos is hard nodig.

Onze CO2-uitstoot stijgt. Niet in het minst door het explosieve gebruik van elektronische middelen. Wordt gedurende een jaar (slechts) een uur per week naar video’s gekeken op een tablet, dan levert dat een elektriciteitsgebruik op dat vergelijkbaar is met dat van twee koelkasten in eenzelfde periode. Niet alleen door de tablet zelf, maar mede door het systeem van servers en virtuele wolken erachter. Het gebruiken van een iPhone slecht voor het milieu? We zien het niet, voelen het niet en merken het niet in de kosten. Een ‘whatsappje’ is toch gratis? Op naar de volgende groep met digitaal gekwebbel en honderden flutberichtjes. Maar voor niets gaat de zon op. De elektriciteit wordt grotendeels opgewekt met kolen die opraken. Toch worden die op de markt gezet tegen dumptarieven. Verbranding ervan levert warmte en CO2-uitstoot op. Tien procent van onze uitstoot is inmiddels ICT gerelateerd (*).

In de periode 2005-2010 is per jaar circa 870 miljoen ton CO2 opgenomen door het Europese bos. Dat staat gelijk aan tien procent van de totale Europese CO2-uitstoot (**). Ondanks de behoefte aan meer opname, zag het onderzoeksteam van Wageningen UR aan een drietal verschijnselen dat de opnamecapaciteit voor CO2 in de bossen van 29 Europese landen zijn grens heeft bereikt. De bomen worden minder snel dik, bosgebieden krijgen een andere bestemming en ook worden de bossen meer geteisterd door branden, stormen en plagen. Bomen groeien in de eerste jaren van hun bestaan het hardst en nemen dan meer CO2 op.

De naoorlogse bomengeneratie gaat met pensioen. Om het bos de functie van zinkput voor kooldioxide te laten behouden zal het beheer ervan moeten veranderen volgens de onderzoekers van Wageningen UR. Productiebos groeit snel, neemt veel CO2 op, is duurzaam beheerd en vroegtijdig kaprijp en vormt een stimulans voor een biobased economy, gebaseerd op grondstoffen uit hernieuwbare bronnen. Zulk bos kan worden onderscheiden van bossen met een ecologische functie. Het onderzoeksteam pleit voor een geïntegreerd en evenwichtig landgebruik waarin naast koolstofvastlegging ook andere functies zoals ecosysteemdiensten (schoon water en lucht, watervoorraden, erosiebescherming) en goederen (hout, vruchten, wild, enzovoort) worden meegewogen.

Stimuleren van het gebruiken van houtproducten uit duurzaam beheerde productiebossen helpt bij het neutraliseren van de CO2-uitstoot. Dat laatste is keihard nodig. Duurzaam papier is zo’n houtproduct. Meer papier gebruiken dus? Dit is geen oproep om extra FSC en/of PEFC gecertificeerd papier te gebruiken of om voortaan onderaan onze mails te zetten ‘Consider the environment, print this mail’. Duurzaamheid betekent bewust omgaan met middelen en waar mogelijk minder gebruiken. Dat geldt zowel voor papier als voor digitaal. Wellicht een goede gedachte voor de apostelen van het papierloze kantoor. Minder papier gebruiken is goed ten opzichte van de situatie waarin daar teveel van wordt gebruikt. Echter, als papier wordt vervangen door digitaal omdat dit laatste duurzamer zou zijn, moet dat allereerst maar eens goed worden aangetoond. De vervuiling veroorzaakt door ICT is groot. De middelen worden ook nog eens gemaakt van niet hernieuwbare grondstoffen die opraken en de recycling ervan is laag. De niet betaalde rekening van een whatsapp is voor onze kinderen. Daarnaast geldt de regel ‘Minder is beter’ natuurlijk ook voor digitaal. En op dat vlak ben ik nog nauwelijks beleid tegen gekomen. Een mail met bijlage heeft een CO2-uitstoot die vergelijkbaar is met die van een poststuk. Niet een papierloos maar een duurzaam kantoor moet de norm zijn. Papier kan bijdragen aan meer bos en dus een rol spelen in zo’n omgeving.

Erik Timmermans
Directeur Papierenkarton.nl
Website Papier en Karton

Bronnen:
(*) Rapport Tech-pundit.com
(**) UN/UNECE/FAO, State of Europe’s Forests, 2011.