Wat mij opvalt is dat de e-book publicaties vaak saai zijn, dat ze niet uitnodigen tot verder lezen, nog te weinig gebruik maken van alle mogelijkheden van de hardware en zeker niet altijd foutloos werken. Misschien waren de verwachtingen te hoog gespannen, gingen uitgevers in het begin voor het snelle geld of wilde ze gewoon de eerste zijn. En misschien waren er gewoon nog niet genoeg producenten die e-publicaties maken vanuit de mogelijkheden die dit nieuwe medium. Die productenten kijken nu voor zich zelf of voor hun opdrachtgever naar business modellen die geld op kunnen leveren en ook dat is net als voor gedrukte media niet makkelijk.

Een wereld van mogelijkheden

Wie probeert een e-Publicatie op te zetten ontdekt dat hij een elektronische doos van Pandora opend. Naast de basis elementen van ons vak, letters, lijnen, afbeeldingen en foto’s zitten daar bewegende beelden en geluid in die dynamiek aan een publicatie geven maar ook de lezer kunnen afleiden. De mogelijkheid om te zoomen maken een leesbril overbodig en brengt details naar voren. Al deze elementen zijn interactief waardoor van het ene element naar een ander binnen of buiten de publicatie gestapt kan worden. Dat navigeren binnen een publicatie is onderwerp van veel discussies en zal een aparte discipline worden. Het leren van al die mogelijkheden kost tijd en een juiste toepassing van die mogelijkheden vraagt een nieuwe soort creativiteit. De eerste aarzelende schreden gezet grote Internationale spelers zoals Condé-Nast met Glamour, Style, Vogue en Wired maar ook kleine Nederlandse uitgevers zoals ThreePublishers met D-Zone geven wel aan dat onze industrie goed op weg is om al die mogelijkheden te benutten maar er is nog een lange we te gaan.

Geld verdienen met e-Pub’s

Zoals een van de meest bewierookte iPad tijdschriften, het Amerikaanse Wired heeft bewezen is het niet gemakkelijk om geld te verdienen met e-Publicaties. Werden van de eerste editie nog meer dan 100.000 exemplaren verkocht nu is dat gedaald tot rond de 20.000 per uitgave. Het lijkt er op dat alleen een combinatie van bestaande papieren media en e-Pub’s succesvol kan zijn. De e-Pub heeft dan een vliegende start door de naamsbekendheid van de papieren versie, voor adverteerders is de mediamix aantrekkelijk en lezers die niet beschikken over een geschikte e-reader kunnen gewoon de papieren versie kopen. Het vinden van een business model dat geld oplevert is dus niet gemakkelijk. Ook het prestige project van multimiljonair Richard Branson met de toepasselijke naam Project wordt na aanvankelijk voor 2,95 euro aangeboden wordt nu gratis geleverd. Dat zal wel mogelijk zijn door verandering van het oorspronkelijke business model, een editie wordt nu volledig betaald door adverteerders. Dat is ook het geval bij de herintroductie van het Amerikaanse kookblad Gourmet van Condé-Nast dat nu alleen electronisch verschijnt en hoog in de top 100 iPad Apps staat. Courmet is daarmee niet alleen een voorbeeld van hoe met e-Pub’s geld verdient kan worden maar ook hoe met uitstekende fotografie, goede content en een creatieve vormgeving een verliesgevende papieren uitgave nieuw digitaal leven in geblazen kan worden.

Drukkers hebben een voorsprong

Van alle partijen die zich op de groeiende markt van e-Pub storten hebben grafische bedrijven een voorsprong. Niet alleen weten ze om te gaan met de basis elementen van publicaties maar ze beschikken al over de infrastructuur om grote digitale files te verwerken en hebben programmatuur en apparatuur om beelden te vast te leggen, te bewerken, pagina’s op te maken en publicaties samen te stellen. Extra investering zijn dan wel nodig voornamelijk in kennis maar ook in aanvullende programmatuur.

Die investeren in kennis en programmatuur heeft een belangrijke drijfveer. De combinatie van gedrukte media en electronisch uitgeven is ongetwijfeld de toekomst van de communicatie industrie. Hergebruik van informatie, het kunnen kiezen voor het snelste, goedkoopste of beste medium spreek elke opdrachtgever aan en het is goed om daar in het voortouw te nemen.

Bijna alle gereedschappen in huis

Drukkers die de Adobe Creative Suite 5 gebruiken hebben daarmee al de belangrijkste programmatuur in huis om e-Pubs te maken. Met applicaties zoals WoodWing´s Digital Magazine Tools of de als beta nog gratis te downloaden Adobe Digital Publishing Suite kunnen Adobe InDesign documenten omgezet worden in interactieve e-Pub’s voor de Adobe Digital Content Viewer. Een gratis applicatie die het mogelijke maakt om de e-Pub’s te lezen op de iPad, Android tablets en smartphones en via Adobe AIR ook voor desktop computers en laptops.

Ook voor QuarkXpress gebruikers, dat zijn er meer dan Adobe ons doet geloven, is er een applicatie om rechtstreeks vanuit Quark een iPad publicatie of App te maken. De Quark iPad Publishing Service maakt via het web een publicatie panklaar voor de Apple App Store. Met gratis Xtensions kunnen Quark 8.5 gebruikers in documenten elementen interactief maken en geluid of video invoegen. De op deze manier verrijkte documenten worden omgezet in zogenaamde Issue files die geschikt zijn voor publicatie op de iPad. Deze Quark web-based service heeft gereedschappen om App’s en publicaties overal waar een internetverbinding is aan te bieden, te veranderen, te publiceren en bij te houden.

Digitaal in register is niet eenvoudig

Gedrukte informatie heeft niet alleen de laagste leesdrempel en de snelste toegankelijkheid maar ook het voordeel dat controleren van paginering en register een simpele visuele opdracht is. Voor e-Pubs is dat wat complexer. Je moet voor controle niet alleen beschikken over de originele publicatie en de reader die waarvoor deze bestemd is maar omdat digitale informatie meer dimensie heeft moet je het navigeren niet alleen vooruit maar ook achteruit volgen. Dat beging bij de twee manieren van scrollen, horizontaal en verticaal. Hoe je aan de lezer aan kunt geven welke informatie er nog meer te zien en hoe hij weer terug naar de basis pagina kan is op te lossen met een pijltje of een andere visuele markering. Bij het inschakelen van extra media zoals een fotogallerij, een video of het switchen naar een website wordt het ingewikkelder en kost het nog meer tijd. Digitaal in register is dus niet eenvoudig. Hier zie je ook de meest storend fouten in e-Pub’s. Fouten waardoor een lezer af kan haken. Het maken van een succes volle e-Pub is dus een vak, een vak dat voor grafici makkelijker te leren is dan voor nieuwkomers die helemaal van voren moeten beginnen.